Co z tymi torrentami?

Photo credit: johntrainor via Foter.com / CC BY

Torrenty to temat znany i kontrowersyjny. Dzisiaj ponownie zagościł w mediach, po tym jak raper Kanye West zamieścił na Twitterze niefortunne zdjęcie ekranu swojego komputera - takie, na którym wyraźnie widać, że wszedł na stronę Pirate Bay, służącą do wyszukiwania plików w sieci Torrent. Sprawa rozbija się o to, że na Pirate Bay w większości pojawiają się pliki udostępnione bez zezwolenia osób uprawnionych do nich z tytułu praw autorskich.

Day 3 pic.twitter.com/zPw0eFEFGF

— KANYE WEST (@kanyewest) 2 marca 2016

Biorąc pod uwagę, że Kanye West ostro potępiał nielegalne rozpowszechnianie plików przy okazji niedawnej premiery swojej płyty, sprawa wywołała w Internecie ogromne poruszenie.

Przypomnijmy przy tej okazji, jak to jest z Torrentami w polskim prawie.

Często można przeczytać, że samo ściąganie plików nie jest nielegalne, niedozwolone jest jedynie ich udostępnianie. Jak jest naprawdę? Zgodnie art. 116 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, zgodnie z którym:

Kto bez uprawnienia albo wbrew jego warunkom rozpowszechnia cudzy utwór w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, artystyczne wykonanie, fonogram, wideogram lub nadanie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. 

Kluczowym słowem opisującym zabronione zachowanie jest rozpowszechnianie. Ustawa w art. 6 ust. 1 pkt 3 stwierdza, że

utworem rozpowszechnionym jest utwór który za zezwoleniem twórcy został w jakikolwiek sposób udostępniony publicznie.

W związku z tym, że rozpowszechnienie utworu to jego udostępnianie, a ściągnięcie na dysk polega na skopiowaniu pliku dla siebie, trzeba co do zasady uznać, że ściąganie plików jest legalne, jeżeli nie wiąże się z ich udostępnianiem. Wiąże się to z zagadnieniem tzw. dozwolonego użytku osobistego - zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych:

Bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z już rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego.

Pamiętajmy jednak, że to nie dotyczy programów komputerowych, których tak czy inaczej ściągać nie wolno, gdyż są wyłączone z dozwolonego użytku prywatnego. Oczywiście dochodzi do tego używanie tak pobranych plików tylko na własny użytek, a ewentualne dzielenie się nim powinno być ograniczone do kręgu najbliższych znajomych lub rodziny.

Ale występują tu dwa problemy.

Po pierwsze, sieci Torrent opierają się na dużej liczbie źródeł, z których można pobierać pliki. Dlatego ich mechanika działania jest najczęściej taka, że pobierając plik, jednocześnie udostępniamy go innym korzystającym. Tutaj widać, że w taki sposób użytkownik torrentów rozpowszechnia plik - a tego już robić nie wolno.

Po drugie, oczywistym jest, że przytłaczająca większość plików znajdujących się w sieci Torrent to pliki, które znalazły się tam bez zgody osób uprawnionych - muzyka, filmy, ebooki i tak dalej. Warto o tym pamiętać.

Podsumowując, korzystanie z sieci Torrent jest ryzykowne i łatwo może prowadzić do naruszania praw autorskich innych osób. A dodatkowo może skończyć się potężną, międzynarodową wpadką - jak pokazuje przykład Kanye Westa.